Matki z małoletnimi dziećmi oraz kobiety w ciąży dotknięte przemocą lub znajdujące się w innej sytuacji kryzysowej mogą w ramach interwencji kryzysowej znaleźć schronienie i wsparcie w domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży.

Tego typu wsparcie zapewnia art. 47 ust.4 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej ( tekst jednolity Dz.U. z 2019 r. poz. 1507)

Dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży zapewnia całodobowy, okresowy pobyt matkom z małoletnimi dziećmi i kobietom w ciąży, a także ojcom z małoletnimi dziećmi i innym osobom sprawującym opiekę prawną nad dziećmi.

Podstawowym aktem prawnym określającym standardy usług świadczonych przez te placówki oraz zasady kierowania i przyjmowania do domów jest rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 8 marca 2005 r. w sprawie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży ( Dz. U. z 2005 r. Nr 43, poz. 418 )  

Jakie usługi gwarantowane przepisami ma świadczyć dom?

Standard podstawowych usług świadczonych przez dom obejmuje:

1) w zakresie interwencyjnym:

a) zapewnienie schronienia kobietom w ciąży w okresie okołoporodowym,
b) izolowanie osób ubiegających się o pomoc przed sprawcami przemocy,
c) wspieranie w przezwyciężaniu sytuacji kryzysowej,
d) zapobieganie marginalizacji społecznej przez umożliwienie mieszkańcom odnalezienia miejsca w społeczeństwie i powrót do normalności po odrzuceniu ich przez rodziny, partnerów czy środowisko z powodu nieoczekiwanego macierzyństwa lub konieczności przezwyciężenia sytuacji kryzysowej,
e) zapobieganie sieroctwu społecznemu przez przygotowanie do świadomego i odpowiedzialnego wypełniania roli rodzicielskiej,
f) zapobieganie powielaniu złych wzorców rodzinnych i środowiskowych, a zwłaszcza wzorca wyuczonej bezradności;

2) w zakresie potrzeb bytowych:

a) zapewnienie całodobowego, okresowego pobytu dla trzydziestu mieszkańców, przy czym liczba ta może ulegać zmianom, zależnie od możliwości domu w zakresie spełnienia pozostałych standardów,
b) odrębne pomieszczenia do spania oraz wspólne pomieszczenia do pobytu dziennego dla mieszkańców z dziećmi,
c) pokoje dla mieszkanek w ciąży przeznaczone maksymalnie dla trzech osób oraz wspólne pomieszczenia do pobytu dziennego,
d) ogólnodostępne łazienki, wyposażone w sposób umożliwiający sprawne korzystanie zarówno przez mieszkańców, jak i dzieci, proporcjonalnie do liczby mieszkańców, odpowiednio jedna łazienka na pięć osób,
e) ogólnodostępną kuchnię do samodzielnego sporządzania posiłków oraz co najmniej jedno dodatkowe pomieszczenie do przyrządzania i spożywania drobnych posiłków,
f) pomieszczenia do prania i suszenia;

3) w zakresie opiekuńczo-wspomagającym:

a) podstawową pielęgnację mieszkańca w czasie choroby oraz opiekę nad dzieckiem w czasie choroby opiekuna dziecka,
b) umożliwienie korzystania ze świadczeń zdrowotnych,
c) pomoc w załatwianiu spraw osobistych w przypadku wystąpienia takiej potrzeby,
d) środki higieny osobistej, środki czystości w sytuacji, gdy nie ma możliwości ich samodzielnego zakupu.

Poza tym standard podstawowych usług świadczonych przez dom zapewnia podmiotowe traktowanie i partnerstwo we wzajemnych relacjach pomiędzy mieszkańcami i personelem, tworzenie warunków bytowych zbliżonych do domowych i rodzinnej atmosfery, uwzględnianie indywidualnych potrzeb mieszkańców i ich dzieci, stwarzanie warunków do rozwoju osobowego, poszanowanie sfery prywatności mieszkańców, opracowanie i realizację programów usamodzielnienia mieszkańców, które mają na celu umożliwienie podjęcia samodzielnego życia w godnych warunkach, indywidualnie uzgadniane i dokumentowane działania podejmowane w ramach programów usamodzielnienia.

Jak przebiega procedura skierowania do domu?

Osoba ubiegająca się o skierowanie do domu składa wniosek w ośrodku pomocy społecznej właściwym ze względu na jej miejsce zamieszkania. Ośrodek kompletuje dokumenty, o których mowa poniżej, w terminie 14 dni i przekazuje je do starosty najbliższego powiatu prowadzącego dom, który wydaje decyzję o skierowaniu do domu.

Jakie dokumenty należy zgromadzić?

Podstawę do wydania skierowania do domu stanowi:

• wniosek osoby ubiegającej się o skierowanie do domu,

• rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadzony przez pracownika socjalnego ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o skierowanie do domu lub przez pracownika socjalnego domu,

• zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do umieszczenia w domu,

• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub książeczka zdrowia dziecka,

• orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności,

• opinia ośrodka zawierająca uzasadnienie pobytu w domu.

• W przypadku braku miejsca w domu w najbliższym powiecie prowadzącym dom, ośrodek, w porozumieniu z osobą ubiegającą się o skierowanie do domu, poszukuje miejsca w domu w innym powiecie.

W sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa lub zdrowia osoby ubiegającej się o skierowanie do domu lub jej dziecka przyjmuje się tę osobę bez skierowania, na wniosek tej osoby lub ośrodka, i niezwłocznie powiadamia o tym starostę powiatu prowadzącego dom. Ośrodek, w terminie 14 dni od dnia umieszczenia osoby bez skierowania, przesyła staroście dokumenty, o których mowa powyżej, a starosta niezwłocznie wydaje decyzję o skierowaniu do domu. Jeżeli z przedstawionych dokumentów nie wynika konieczność pobytu osoby w domu, ośrodek wskazuje w opinii możliwość zapewnienia tej osobie pomocy w innej formie, w zależności od jej sytuacji i potrzeb. Osoba pozostaje w domu pomimo możliwości zapewnienia jej przez ośrodek innej formy pomocy, jeżeli opuszczenie domu stanowiłoby zagrożenie dla życia i zdrowia jej lub jej dziecka, do czasu ustania tych zagrożeń.